انواع تسمه های کامیون و اتوبوس
حتی اگر شما راننده هم نباشید، قطعا اسم تسمه را بارها شنیده اید. تسمه یک دایره یا حلقه منعطف است که توان انتقال انرژی و اتصالات مکانیکی را دارد. این تسمه‌ها به دور قرقره، پولی یا چرخ پیچیده شده اند و نیرویی که از چرخش ایجاد می‌شود را انتقال می‌دهند. تسمه خودروها انواع مختلف دارند. و همین طور به دلیل چرخیدن زیاد، استهلاک آن بیشتر بوده و نهایتا در یک زمان مشخص نیز باید نسبت به بررسی و تعویض آن‌ها اقدام کرد. در غیر این صورت ممکن است یکی از دلایل خراب شدن ماشین‌ها، همین تسمه باشد.
یک نکته مهم در مورد انواع تسمه کامیون و اتوبوس قطرهای مختلفی است که دارد. همین مورد بر روی عملکرد و محل به کارگیری آن تاثیر گذار است. از سوی دیگر جنس انواع تسمه کامیون نیز پلاستیک سخت و مقاوم است.
در موتورهایی که از نوع درون سوز هستند وظیفه تسمه در آن‌ها منتقل نمودن نیروی چرخشی موتور به سایر قطعات است. همچنین ابعاد آن‌ها نیز بسته به نوع خودرو با یکدیگر فرق دارند.
انواع تسمه ماشین سنگین
انواع تسمه ماشین سنگین به کمک حرکت چرخش و دورانی موجب انتقال انرژی از باتری به قطعات مکانیکی ماشین می‌شود. تسمه ماشین به دو دسته تقسیم می‌شود:
تسمه تایم
اگر بخواهیم یکی از مهمترین قطعات ماشین سنگین را نام ببریم باید به تسمه تایم یا همان تسمه تایمینگ انواع اتوبوس و کامیون اشاره کنیم. سالم بودن این قطعه از موتور تاثیر زیادی بر روی عملکرد ماشین دارد. نحوه کار تسمه تایم به این صورت است که حرکت دورانی یا چرخش میل لنگ را خیلی راحت به میل سوپاپ انتقال می‌دهد.
سپس انرژی کافی و مورد نیاز را برای حرکت میل بادامک یا میل سوپاپ تامین می‌کند. برای اینکه درگیری تسمه با میل بادامک راحت و آسان باشد، درون آن را دندانه دار ساخته‌اند. در صورت عدم تنظیم بودن دنده‌ها، زمان باز و بسته شدن سوپاپ مختل شده و موجب ایجاد اختلال می‌شود. همچنین هر گونه نامیزان بودن تسمه تایم و شل و سفت شدن آن در عملکرد تسمه تاثیر دارد.
چنانچه تسمه لق باشد در حین حرکت، با کمک هرزگرد رفع می‌شود.
وظیفه تسمه تایم چیست؟
تسمه تایم در خودرو دو وظیفه اصلی دارد:
- به کمک انتقال درست و مناسب گشتاور به میل لنگ، زمان بندی بسته و باز شدن سوپاپ‌ها تنظیم می‌شود.
- میل بادامک نیز به کمک منتقل شدن نیروی چرخشی میل لنگ، به گردش در می‌آید.
در بعضی ماشین‌ها برای کار کردن واتر پمپ و اویل پمپ از تسمه تایمینگ استفاده می‌کنند.
انواع تسمه تایم
- تسمه تایمینگ
- تسمه شیاردار
- تسمه v شکل
- تسمه تخت
- تسمه گرد
علایم خراب شدن تسمه تایم
- استارت نامناسب ماشین
- دود غیر معمولی اگزوز
- شنیدن صدای غیر عادی از موتور
- تنطیم نبودن موتور
تسمه دینام
تسمه دینام که نام دیگر آن تسمه مارپیچ و تسمه پروانه نیز است، نیرو و انرژی گشتاور موتور رو به بخش‌های مختلف ماشین مثل اویل پمپ، واتر پمپ، سیستم تهویه و دینام منتقل می‌کند. تسمه دینام اتوبوس نیز همچون سایر تسمه‌ها همین عملکرد را انجام می‌دهد.
تسمه پروانه دور قرقره‌ای که به میل لنگ وصل است، پیچیده شده است. در نتیجه با فعال شدن موتور ماشین و چرخیدن میل لنگ شروع به حرکت کرده و گشتاور موتور را به بخش‌هایی که در مسیر آن قرار دارد، منتقل می‌کند.
اگرچه جنس تسمه‌ها مقاوم است، اما همانند سایر قطعات در معرض آسیب قرار دارند و هرگونه آسیب در این قطعه موجب توقف فعالیت دیگر بخش‌های مرتبط ماشین می‌شود.
تسمه دینام یا پروانه اصولا در زیر کاپوت قرار دارند. این تسمه بین دینام و موتور ارتباط ایجاد کرده و نیروی چرخش موتور را به دینام برای تامین نیرو و انرژی لازم برای شروع به کار انتقال می‌دهد.
حتما می‌دانید دینام نیروی مکانیکی را به نیروی الکتریکی تبدیل و برق کافی را برای باتری تامین می‌کند. در نتیجه حتی عملکرد صحیح باتری نیز به تسمه دینام و فعالیت درست آن بستگی دارد.
وظایف تسمه دینام ماشین سنگین
به طور کلی می‌توان گفت وظایف تسمه دینام شامل موارد زیر می‌شود:
- در سیستم برق وظیفه تامین انرژی دینام را برعهده دارد.
- در سیستم خنک کنندگی ماشین مسئول حرکت پروانه و نیروی گشتاور برای واتر پمپ است
- در سیستم فرمان وظیفه تامین انرژی چرخی پمپ هیدرولیک را برعهده دارد.
- در سیستم تهویه نیز برای تامین انرژی کمپرسور کاربرد دارد.
لازم به ذکر است که در سالیان گذشته برای هرکدام از موارد گفته شده از یک تسمه جداگانه استفاده می‌شد. اما این کار تعمیرات ماشین سنگین را بسیار سخت می‌کرد. به همین دلیل در ماشین‌های امروزی فقط از تسمه دینام و تسمه پروانه استفاده می‌کنند.
اگر ماشین یک تسمه داشته باشد، به آن تسمه مارپیچ می‌گویند. اما اگر دو تسمه داشته باشد؛ یکی تسمه دینام و دیگری تسمه پروانه است. در ماشینی که دو تسمه دارد یکی برای شروع به کار دینام کاربرد دارد و دیگری نیز برای چرخش پروانه کمپرسور واتر پمپ و اویل پمپ استفاده می‌شود.
علایم خراب شدن تسمه دینام
از آنجایی که تسمه‌ها بسیار پرکار هستند و در معرض استهلاک زیادی قرار دارند، بهتر است در تمام سرویس‌هایی که انجام می‌دهید این بخش از ماشین را نیز بررسی کنید. زیرا خرابی و عملکرد نامناسب آن موجب خراب شدن باتری و ناتوانی در تامین نیروی برق برای استفاه از دیگر بخش‌های الکتریکی، نرمی فرمان، سیستم تهویه و کمپرسور ماشین می‌شود. در نتیجه ممکن است موتور داغ کرده و شما را با مشکل مواجه کند.
با این حساب برای جلوگیری از این خرابی‌ها هنگام برخورد با چنین مواردی هرچه زودتر نسبت به تعمیر تسمه ماشین اقدام کنید:
- چرب شدن روی تسمه
- صدای جیرجیر مانند
- کنترل نامناسب فرمان
- عدم کارکرد صحیح تهویه
- کشسانی شدن تسمه
تسمه‌ها یکی از قطعات مهم و کاربردی در ماشین سنگین هستند و تاثیر بسیار زیادی در سالم بودن خودرو دارند.